Na czym polega materialna odpowiedzialność pracownika?
Jakie zapisy w Kodeksie pracy regulują kwestię materialnej odpowiedzialności pracownika za wyrządzone szkody na rzecz pracodawcy? Jakie rodzaje odpowiedzialności za ewentualne szkody ciążą na zatrudnionym? Kiedy firma może domagać się od pracownika odszkodowania? Przeczytaj ten artykuł, by zdobyć najważniejsze informacje z tego zagadnienia.
Materialna odpowiedzialność pracownika a kodeks pracy
Według art. 114. Kodeksu pracy, osoba, która wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządziła pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną według określonych zasad.
Rodzaje odpowiedzialności materialnej pracownika
Możemy wyszczególnić dwa rodzaje odpowiedzialności materialnej pracownika: odpowiedzialność pracownika na zasadach ogólnych za szkodę wyrządzoną pracodawcy oraz odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi.
1. Odpowiedzialność na zasadach ogólnych
Pracownik z momentem nawiązania stosunku pracy zostaje zobowiązany do dbałości o dobro zakładu pracy, chronienia jego mienia oraz zachowania w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę (art. 100 § 2 pkt 4 k.p.).
W związku z tym, nie ma potrzeby podpisywania dodatkowej umowy, by zobowiązać pracownika do ponoszenia odpowiedzialności za ewentualne szkody.
Odpowiedzialność materialna pracownika na zasadach ogólnych obejmuje:
- szkodę wyrządzoną z winy nieumyślnej (odpowiedzialność w ograniczonym zakresie),
- szkodę wyrządzoną z winy umyślnej (odpowiedzialność w pełnej wysokości).
W przypadku nieumyślnie wyrządzonej szkody, pracownik może zostać zobowiązany do jej naprawienia, a pracodawca ma prawo dochodzić odszkodowania w wysokości odpowiadającej rzeczywistej stracie, jednak nie wyższej niż trzykrotność miesięcznego wynagrodzenia pracownika.
Natomiast jeśli szkoda została wyrządzona z winy umyślnej, pracownik ponosi pełną odpowiedzialność materialną za wszelkie straty powstałe z jego winy. W takim przypadku pracodawca może żądać odszkodowania w wysokości pełnej wartości szkody, bez ograniczenia do trzykrotności wynagrodzenia, jednak to na nim spoczywa obowiązek udowodnienia szkody i winy pracownika.
2. Odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi
Firma zatrudniając pracownika może powierzyć mu mienie potrzebne do realizacji obowiązków służbowych (np. zaliczki, komputer, narzędzia, środki ochrony indywidualnej, odzież). Wydanie mienia powinno być zrealizowane w taki sposób, aby pracownik dokładnie wiedział, jaki rodzaj, ilość i wartość rzeczy znajduje się w jego posiadaniu oraz powinien wyrazić na to zgodę.
Pracownik, który przyjął od pracodawcy mienie, ponosi pełną odpowiedzialność za powstałą szkodę. Co istotne, w tym przypadku obowiązuje domniemanie winy pracownika.
Pracownik może się od niej uwolnić przez udowodnienie, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, takich jak:
- kradzież przez osobę trzecią
- niedostateczne zabezpieczenie przed dostępem osób z zewnątrz
- brak właściwej organizacji pracy.
W przypadku zniszczenia mienia pracownik odpowiada w pełnej wysokości niezależnie od tego, czy szkoda powstała z winy umyślnej, czy też nieumyślnej.
W sytuacji, w której pracodawca powierza mienie kilku osobom jednocześnie, w przypadku zniszczenia lub uszkodzenia rzeczy, pracownicy odpowiadają w częściach określonych w umowie, chyba że zostanie ustalone, że szkoda została spowodowana w całości lub w części tylko przez niektórych z nich.
Odpowiedzialność materialna pracownika a polityka firmy
Znacznie łatwiej jest zapobiegać szkodom, niż je likwidować. W związku z tym, warto do polityki firmy wprowadzić kilka zasad, które zminimalizują ryzyko uszkodzenia, zniszczenia lub skradzenia mienia, a jeżeli już do tego dojdzie – do powstania konfliktów z pracownikami, mogących rzutować na reputację firmy.
- Prewencja i edukacja
Warto zainwestować w szkolenia dla pracowników, aby uświadomić im znaczenie odpowiedzialności materialnej oraz zasady bezpiecznego i odpowiedzialnego korzystania z powierzonych im narzędzi i mienia.
- Ustalanie odpowiedzialności materialnej
Warto zawierać z pracownikami umowy o odpowiedzialności materialnej za powierzone mienie. Taka umowa powinna precyzyjnie określać rodzaj powierzonego mienia, zasady jego użytkowania oraz odpowiedzialność pracownika za ewentualne szkody.
- Monitorowanie stanu mienia
Regularne kontrolowanie stanu mienia powierzonego pracownikom pozwala na szybkie wykrycie ewentualnych uszkodzeń lub braków. Należy prowadzić ewidencję powierzonego mienia oraz przeprowadzać okresowe audyty.
- Wyraźne określenie zasad
Warto jasno określić zasady korzystania z mienia firmowego oraz procedury postępowania w przypadku stwierdzenia szkody. Wszystkie zasady powinny być zawarte w wewnętrznym regulaminie firmy.
- Transparentna komunikacja
W przypadku wystąpienia szkody, ważne jest, aby pracodawca i pracownik prowadzili transparentną i otwartą komunikację. Wyjaśnienie przyczyn szkody oraz wspólne ustalenie dalszych kroków może pomóc w uniknięciu konfliktów i osiągnięciu porozumienia.
- Wykorzystanie ubezpieczeń
Warto rozważyć możliwość ubezpieczenia mienia firmowego, co pozwoli na pokrycie kosztów ewentualnych szkód.
Podsumowanie
Wprowadzenie odpowiednich procedur związanych z prewencją, edukacją oraz transparentną komunikacją dotyczącą odpowiedzialności materialnej pracowników znacznie ułatwi firmie zarządzanie ryzykiem i mieniem. Dzięki odpowiednim krokom, można nie tylko zmniejszyć liczbę incydentów, ale również budować zaufanie i odpowiedzialność wśród pracowników.
Pozostałe wpisy:
Jakie są koszty nieudanej rekrutacji?
Według badania Sedlak & Sedlak i PwC koszt, jaki poniesie firma po odejściu pracownika w trakcie okresu próbnego wynosi 91 896 zł. Dodajmy, że mowa tu o szeregowym pracowniku, zarabiającym 5 943 zł brutto. Łatwo sobie wyobrazić, iż straty przedsiębiorstwa będą znacznie większe, gdy z pracy zrezygnuje osoba na stanowisku zarządczym bądź eksperckim. Co istotne, nieudana rekrutacja wiąże się nie tylko z konsekwencjami finansowymi, ale i operacyjnymi. Dla pracodawców istotne jest więc zrozumienie, jakie koszty wiążą się z niewłaściwym doborem pracowników oraz jak im przeciwdziałać. Wszystkie najpotrzebniejsze informacje znajdziesz w tym artykule.
Jak działa i dlaczego warto korzystać z usług agencji rekrutacyjnej?
Powiększająca się luka kadrowa na polskim rynku pracy sprawia, że rekrutacja odpowiednich pracowników staje się coraz bardziej wymagającym zadaniem. Często konwencjonalne sposoby pozyskiwania kadry zawodzą: w odpowiedzi na ofertę pracy zgłaszają się kandydaci o nieodpowiednich kwalifikacjach bądź zrekrutowany pracownik po krótkim czasie odchodzi z firmy. Wielu pracodawców zastanawia się więc, jak skutecznie i szybko znaleźć odpowiednie osoby, które nie tylko spełnią wymagania stanowiska, ale także wpasują się w kulturę organizacyjną firmy. Odpowiedzią na te wyzwania może być współpraca z agencją rekrutacyjną.
Employee Experience – dlaczego inwestycja w EX się opłaca?
Budowanie skutecznych zespołów w firmie nie może obyć się bez strategii Employee Experience. Ten termin odnosi się do ogólnego doświadczenia pracownika wynikającego z jego interakcji z firmą, na wszystkich etapach zatrudnienia – od pre-boardingu/onboardingu, przez adaptację, rozwój, aż po odejście z firmy. Dlaczego Employee Experience jest tak ważne i jak skutecznie zarządzać tym obszarem? W tym artykule przedstawimy strategie, metody pomiaru i narzędzia, które mogą pomóc pracodawcom w budowaniu pozytywnego doświadczenia pracowników.
Social media:
